In januari 1936 moet Terborgh even in Barcelona zijn bij de consulaire dienst aldaar. In zijn Renault Vivasport maakt hij een grote omweg en legt zoals altijd zijn indrukken vast in zijn dagboek. Vele ervan zullen op een of ander wijze terug komen in zijn werk, zoals Calatayud in zijn verhaal El Gran Cañon.
Vrij 19/1
‘s Middags om 12 uur naar Zaragoza vertrokken. Achter Guadalajara heuvelachtig landschap – bewolkte lucht – atmosfeer van vroeg Hollands voorjaar. Koud – winderig. Hier en daar op een heuvel de ruïne van een kasteel. Kleuren : “Pierre ponce en liège”. wat groen-grijs. Later vlakte. Kalkformatie’s, landschap als bij Teruel. Populieren in langgerekte dalen. Op poreuze kalkgrond kreupelhout. Kreupeleiken en andere donkere struiken – steeneiken – wind. Ik begin een zelfstandig Aragonees landschap te onderscheiden – geheel anders dan het Kastiliaanse. Déjeuner in Medinaceli – de stamplaats der hertogen van M..

Goor, dorpachtig stadje met ruines op de rand van een plateau gelegen; aan drie kanten door een diepe vallei omgeven. De voortzetting van het plateau aan de overkant van de baranca’s loopt ietwat op – zodat de horizon heel dichtbij in de heuvel ligt – ongelofelijke eenzaamheid – desolaat landschap. Sympathiek albergue – een paar maanden geleden geopend – heerlijk vuur in de haard.

De weg gaat verder door het dal beneden – naast de spoorlijn – naast een rivier. Karstformatie – alle schakeringen van oranje en grijs – populieren. Gorge – terrein zeer geaccidenteerd – regen. Metaalkleurige wolken – staalblauw – soms merkwaardig witblauw als gekalkte huismuren. Bij Alhama de Aragón weer een vernauwing – olmenlaan erachter – Later bergformaties en kleuren als bij Teruel. Homogeniteit van Aragonees landschap.Vanaf Alhama naar het zuiden de weg naar het Monasterio de Piedra, in de modder. De weg loopt langs de Jalón van Medinaceli tot Calatayud.

Calatayud – een burchtruïne op een grijze groengele steile uitgewassen kalkrots – vóór deze zwavelkleurige coulissenachtige formatie – andere lagere in dezelfde tinten. Daarop de stad – dezelfde kleuren. Fantastisch panorama – landschap voor de Momper. Tien kilometer verder wordt het terrein uiterst geaccidenteerd. Vrij hoge bergen – sommigen dichterbij, sommigen verder – lichter achter de zwarte voorgrond – ertussen nevel of vallende regen. En resten paars-roze licht van ondergaande zon. Landschap van de Momper.

De laatste 70 km in het donker. Vlakker terrein naar Zaragoza toe. Het regent – de weg achter ons slingert als een zilveren lint door de vlakte. Op de rand van een plateau – in de verte nauwelijks te onderscheiden – beginnen lichten te blinken. Zaragoza op 18 km. In de stad in de nachthemel een prachtig silhouet van Nuestra Señora de Pilar. Wijdse provinciestad – goed hotel. Niet al te goede nacht – heel vroeg veel hanen. Gran Hotel.

Za 18/1 Zaragoza.
Mooi weer. Stad maakt een zeer Duitse indruk – zwaar – schijnt communistisch bolwerk te zijn. Kerken en gebouwen vallen bij dag erg tegen. Over de Ebro – door de Huerta – vrij vlak. Links indrukwekkende langgerekte tafelbergen. Horizon totaal door mist en wolken zeer dichtbij verstopt – maakt het landschap uiterst dreigend – alsof het licht er niet in doordringt – wel van onder tegenaan schijnt.

Herinneringen aan de avond voor Simancas – Peñafiel. dezelfde groengrijze, – zwavelachtige kleuren. Soms resten van kastelen op de randen. Later vlakte – bij Fraga prachtige rivierovergang – tegen de rots geplakt stadje – formaties  als achter Alcalá de Henares. Afrikaans landschap. Opnieuw vlakte – Lerida – indrukwekkende citadel die de stad beheerst vanaf een steile heuvel – iets voor Stendhal  – La Chartreuse de Parma.

Dan vlakte opnieuw – naar Catalonië –  Na Cervera ander landschap – aan de Jura streken herinnerend. Kalk – en zandsteen – naaldhout – zeer  onspaanse indruk. Aantrekkelijk. Later de Montserrat – merkwaardige formaties, lijkt kalksteen – maar schijnt vooral zandsteen te zijn. Weet niets van die dingen – zal me op de hoogte moeten brengen.

Onmiddelijke aantekening is slechts voor gisteren gelukt. Veel waardevoller dan latere reconstructie. Binnenkomen in Barcelona zeer aantrekkelijk – breed. zeer modern in aanleg. Prettige stad. Hotel Ritz. Een uur. Oude binnenstad alleraardigst – kathedraal zeer onspaans – straatjes – Rambla ‘s – generaliteit. Parken rommelig. Mooi weer. lang gewandeld. ‘s Avonds in Taverna Vasca gegeten – goed – teveel wijn gedronken – ‘s nachts dorst. Zwaar geslapen.
Zo 19/1
Nieuw archeologisch museum bezocht – uitmuntend – aanschouwelijk – zeer veel Romeinse resten. Literatuur te zoeken. Overzichten die wel niet zullen bestaan. Verder uitmuntend museum voor Romaanse kunst bekeken – tentoonstellingsterrein allerafgrijselijkst. Barcelona langer bezoek waard – geologisch museum te bekijken. Tegen half een weg naar Sitges – daar gedejeuneerd – aardig hotel – aardige omgeving – duur. Daarna typisch kustlandschap – mediterraan – vaak aan Italië en Zuid-Frankrijk herinnerend. Hetzelfde karakter tot aan Murcia toe.

Door Tarragona geraasd – jammer. De middag dreigende regen – soms een paar druppels – in het donker in Benicarló aangekomen. Nieuwe albergue – 100 m van zee – uitmuntend geslapen. ‘s Middags veel aan de tocht van Alicante naar Lorca gedacht. Hetzelfde vaak geaccidenteerde terrein – de wens de streek nog eens in rust te zien. Over de Ebro – door Guardia Civil opgehouden in Viñaroz.
Ma 20/1
’s Ochtends zon en wind – vroeg op – absoluut levantijnse stemming – licht en geur en wind – Uitmuntende stemming. Kleur en mediterrane zeelucht zeer typische herinnering. Gevoel van nutteloosheid van elk stads- of cultuureffort. Het goddelijke luisachtige – oneindig melancholieke.  Los en vrij levantijns gevoel. Door eindeloze sinaasappelplantingen naar Valencia gereden. Geweldige wind en stof.

Kathedraal valt overdag erg tegen. In Club Nautico allergenoegelijkst gegeten. Tegenover me drie priesters – vet en vol en vraatzuchtig. Wil de streek weerzien.Van Valencia uit de weg gemist en over Albacete teruggekomen. Tot ongeveer 15 km vóór Albacete prachtig landschap – heuvel – en bergachtig, zeer desolaat en romantisch – veel aantrekkelijker dan Kastilië.

Links Jativa tegen de bergen aan – achter ons de zee – soms kastelen op heuvels midden in een tot vlakte verwijd dal – streek nader te bezoeken. De laatste 40 km in de Prov. Valencia ongelofelijk slechte weg – in Prov. Albacete veel beter. Stofstorm – soms geen 10 m ver te zien. Donker bij Albacete; de rest door de Mancha met een gemiddelde van 80 km per uur. Iets na 9 uur thuis in Madrid.

(wordt vervolgd)